EP.2: การเลือกหัวล่อฟ้า และสายนำลงดินให้ถูกต้อง
หลักการกำหนดระยะคุ้มครอง (Protection Angle) Rolling Sphere Zone Concept (LPZ) เทคนิคติดตั้งหน้างานจริง
สรุปสั้น: เริ่มที่ “หัวล่อฟ้าให้คุ้มพื้นที่”, “สายนำลงดินสั้น ตรง น้อยเส้นทาง” และ “Bonding ให้ครบ” … จากนั้นตรวจระยะห่างป้องกันการเกิดฟ้าผ่าข้างเคียง (Side-flash) ตามแนวทางของ EIT และ IEC 62305 / IEC 62561
1) Air-termination — เลือกหัวล่อฟ้าให้ “คุ้มพื้นที่”
หลักการสำคัญ คือ ครอบคลุมพื้นที่ด้วย Protection Angle ที่เหมาะสม (ขึ้นกับระดับ LPS I–IV), ใช้ Rolling Sphere ตรวจจุดเสี่ยงตกหล่น และหลบวัตถุสูงให้พ้นเขตเสี่ยง
| LPS Class | Protection Angle (°) | Rolling Sphere (m) |
|---|---|---|
| I | ~20–25 | ~20 |
| II | ~30 | ~30 |
| III | ~45 | ~45 |
| IV | ~60 | ~60 |
ใช้หลายหัวล่อฟ้าร่วมกันเพื่อให้ “ซ้อน” พื้นที่คุ้มครอง โดยตรวจช่องว่างด้วย Rolling Sphere เพื่อลด blind-spot
Zone Concept (LPZ)
กำหนดเขตการป้องกันจากนอกอาคาร (LPZ0) เข้าสู่ภายใน (LPZ1/2) โดยต้องมีการ Bonding, SPD และการจัดสายให้เหมาะสม
- LPZ0 → ภายนอก โดนกระแสเต็ม
- LPZ1 → มีอุปกรณ์ลดพลังงาน (air-termination / bonding)
- LPZ2 → ภายในอุปกรณ์อ่อนไหว ใช้ SPD ระดับละเอียด
2) Down-conductor — สายนำลงดิน “ต้องสั้น ตรง และสมมาตร”
- ใช้เส้นทางลงหลายเส้นแบบ “สมมาตร” รอบอาคาร ลดความต่างศักย์
- หลีกเลี่ยงมุมหักแคบ: รัศมีดัด ≥ 20 cm หรือ ≤ 90° อย่างมีรัศมีผ่อนโค้ง
- รักษา separation distance ตามคำนวณ
- ตำแหน่งลงดินให้ใกล้จุด Earth Termination ลดความยาวลูป
คำนวณระยะห่างป้องกันการอาร์ก (Separation Distance, s)
สูตรตามมาตรฐาน IEC 62305-3:
s = ki × (kc / km) × l
กรอกค่าปัจจัยด้านล่าง แล้วกด “คำนวณ” เพื่อประเมินระยะห่างที่ปลอดภัยจากการอาร์กของฟ้าผ่า
ให้ทีมวิศวกร Acon Plus ช่วยออกแบบ
แนบรูปถ่ายหลังคา แปลน หรือระบุขนาดอาคาร เพื่อรับคำแนะนำที่แม่นยำ